Oparzenia popromienne to zmiany powstałe na skutek ekspozycji na promieniowanie jonizujące, które są jednym z najczęstszych objawów choroby popromiennej. Warto jednak mieć świadomość, że występują również jako skutek uboczny radioterapii. Czym charakteryzują się oparzenia popromienne, czym jest choroba popromienna? Jak pielęgnować skórę w trakcie radioterapii? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Czym charakteryzują się oparzenia popromienne?
Oparzenia popromienne to jeden z najczęstszych efektów ubocznych radioterapii, czyli jednej z podstawowych, a zarazem najskuteczniejszych metod leczenia nowotworów. Co istotne, popromienne zapalenie skóry może wystąpić nawet w ciągu kilku godzin od pierwszego naświetlania raka, a zauważalnym objawem jest z reguły rumień. Warto jednak wiedzieć, że oparzenia po radioterapii mogą pojawić się także nawet pół roku od zakończenia leczenia i są wówczas klasyfikowane jako późne skutki uboczne promieniowania.
Popromienne zapalenie skóry
To, jak silne będzie popromienne zapalenie skóry uzależnione jest w dużej mierze od dawki przyjętego promieniowania oraz powierzchni skóry, która została mu poddana. Istotne jest także to, że oparzenia po radioterapii nasilają się u osób przechodzących jednocześnie chemioterapię, a także posiadających obniżoną odporność, czy wcześniejsze uszkodzenia skóry. Zgodnie ze skalą objawów niepożądanych po radioterapii według National Cancer Institute oparzenia popromienne dzieli się na cztery stopnie, co wygląda następująco:
- I - rumień i suche złuszczanie się skóry;
- II - rumień, wilgotne złuszczanie się skóry, obrzęk, pęcherze oraz ból;
- III - objawy jak w II°, a także zaniki skóry, owrzodzenia, zmiany ropne, martwica powierzchowna skóry, krwawienia spowodowane urazem;
- IV - martwica całej grubości skóry i samoistne krwawienia.
Jak pielęgnować skórę w trakcie radioterapii?
W trakcie oraz bezpośrednio po zakończeniu radioterapii (przez około 4 tygodnie) bardzo ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry, co pozwoli złagodzić objawy oparzeń popromiennych. Ważne jest w tym przypadku odpowiednie nawilżenie, w związku z czym skórę w obszarze napromieniowania należy myć delikatnie letnią wodą, a w przypadku silnych oparzeń wstrzymać się od mycia, by nie powodować dalszych uszkodzeń. Istotne jest także unikanie ekspozycji na słońce (promieniowanie UV) oraz kategoryczny zakaz palenia papierosów i picia alkoholu. Należy natomiast pić dużo wody, a 1,5 litra dziennie to absolutne minimum.
Inne skutki uboczne radioterapii
Radioterapia to metoda leczenia, która może powodować nie tylko popromienne zapalenie skóry, ale również inne skutki uboczne. Pojawiająca się choroba popromienna bardzo często wywołuje wówczas:
- zmęczenie i senność, które nie mijają po odpoczynku,
- drażliwość,
- brak apetytu,
- bóle głowy,
- nudności.
Są to objawy wczesne, które pojawiają się do 6 miesięcy od rozpoczęcia terapii. Warto jednak wiedzieć, że mogą pojawić się również późne skutki uboczne (po 6 miesiącach od zakończenia terapii), do których zalicza się nieodwracalne zwłóknienia skóry, czy wtórne nowotwory.
Należy stwierdzić, że oparzenia po radioterapii to bardzo częsty skutek uboczny, który może wystąpić z różnym nasileniem. Nie warto jednak z tego powodu rezygnować z leczenia, ponieważ jest ono jedną z najskuteczniejszych metod zwalczania nowotworów.
